Centrum Tribologii












dr hab. inż. Waldemar Tuszyński
Dyrektor Centrum Tribologii

tribologia@itee.lukasiewicz.gov.pl
tel. (+48) 48 364-42-41 wew. 209

 prof. dr hab. inż. Marian Szczerek
dr hab. inż. Remigiusz Michalczewski
mgr inż. Marek Kalbarczyk
mgr inż. Anita Mańkowska-Snopczyńska
dr inż. Edyta Osuch-Słomka
inż. Andrzej Snarski-Adamski
Mieczysław Hebda
mrg inż Michał Gibała
mgr inż. Maciej Łuszcz
mgr inż. Jarosław Wulczyński
mgr inż. Martyna Roszowska-Jarosz

Działalność Centrum Tribologii obejmuje problematykę tarcia, zużycia i smarowania elementów maszyn i narzędzi ze szczególnym uwzględnieniem metod i urządzeń badawczych. Podstawowymi kierunkami prac naukowych są:

  • badania zjawisk tarcia i procesów zużywania w skali makro-, mikro- i nanowymiarowej,
  • rozwój metod poprawy charakterystyk tribologicznych elementów maszyn i urządzeń,
  • rozwój systemów oceny właściwości tribologicznych materiałów konstrukcyjnych i środków smarowych,
  • opracowywanie aparatury badawczej i testowej do badań tribologicznych.

W strukturze Centrum , wyposażonego na światowym poziomie w aparaturę do badań tribologicznych, znajduje się Laboratorium Badań Tribologicznych akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji (Zakres Akredytacji AB 891). Towarzyszą mu: Pracownia Mikroskopii Skaningowej i Mikroanalizy Rentgenowskiej, Pracownia Mikroskopii Sił Atomowych, Mikroskopii Interferometrycznej i Optycznej, Pracownia Dyfrakcji Rentgenowskiej i Spektrometrii Emisyjnej, a także Pracownie Metrologii.

Centrum współpracuje z wieloma uczelniami i instytutami naukowo-badawczymi w kraju i za granicą, m.in. z Politechnikami: Krakowską, Łódzką, Rzeszowską, Warszawską, Śląską, Wrocławską, Poznańską, UTH w Radomiu, Uniwersytetem Łódzkim, Warmińsko-Mazurskim, Uniwersytetem w Monterrey (Meksyk), Uniwersytetem Maltańskim, Papieskim Uniwersytetem Katolickim w Santiago (Chile), Instytutem Supertwardych Materiałów w Kijowie, Berlińskim Instytutem BAM, Centrum Doskonałości dla Tribologii w Neustadt (Austria), Centrum Badań i Rozwoju Materiałów w Kairze. Aparatura naukowo-badawcza opracowana w Centrum i wytwarzana w Instytucie stanowi wyposażenie wielu krajowych uczelni technicznych, licznych instytutów badawczych oraz placówek PAN, a także laboratoriów przemysłowych. Stanowi również przedmiot eksportu (Chiny, Chorwacja, Czechy, Egipt, Izrael, Korea Południowa, Meksyk, Niemcy, Rosja, Węgry, Wietnam, USA).

Oferowana usługa Aparatura diagnostyczna Metody
Pomiary drgań i dźwięku Wielokanałowy analizator drgań Pulse B X11 i B X12 firmy Bruel&Kjaer
Przenośny analizator drgań i dźwięku firmy Svan 		Metody własne lub do uzgodnienia z klientem
Pomiary pola temperatury Kamera termograficzna firmy Fluke Metody własne lub do uzgodnienia z klientem
Oferowane badanie Aparatura analityczna/pomiarowa Metody analityczne/pomiarowe
W skali mikro - obrazy powierzchni i analizy pierwiastkowe (punktowa, liniowa, powierzchniowa) Skaningowy mikroskop elektronowy z emisją polową (FE-SEM) SU-70 firmy Hitachi sprzężony z mikroanalizatorem rentgenowskim (EDS) NSS 312 firmy Thermo Scientific Metody do uzgodnienia z klientem
W skali mikro - analizy pierwiastkowe materiału, rozkład pierwiastków w warstwie wierzchniej Optyczny spektrometr emisyjny z wyładowaniem jarzeniowym (GD-OES) JY 10000 RF firmy Jobin Yvon Metody do uzgodnienia z klientem
W skali mikro/nano - obrazy stereometryczne powierzchni Mikroskop sił atomowych (AFM) Q-scope 250 firmy Quesant Instrument Corporation Metody do uzgodnienia z klientem
W skali mili/mikro - obrazy powierzchni Optyczny mikroskop pomiarowy MM-40/L3FA firmy Nikon Metody do uzgodnienia z klientem
W skali mikro/nano – pomiary chropowatości i obrazy stereometryczne powierzchni Profilografometr interferometryczny CCI firmy Taylor Hobson
Profilografometr igłowy Form Talysurf PGI 830 firmy Taylor Hobson 		Metody do uzgodnienia z klientem
W skali mikro – pomiary mikrotwardości powierzchni Mikrotwardościomierz FM-800 firmy Future-Tech Corp. Metody do uzgodnienia z klientem
W skali mikro - analizy fazowe i fizyko-mechaniczne (naprężenia) Dyfraktometr XRD D8 DISCOVER firmy Brüker Metody własne
Pomiary twardości powierzchni Twardościomierz KP 15002 P firmy Kabid - Press Pomiar twardości w skali: HB (wg PN-H-04350:1978), HRA, HRF, HRB, HRC

Centrum Tribologii jest otwarte na organizację i prowadzenie staży naukowych dla osób z kraju i z zagranicy, w szczególności dla:

  • studentów wyższych uczelni technicznych, przygotowujących prace inżynierskie i magisterskie
  • studentów studiów doktoranckich
  • pracowników naukowych wyższych uczelni technicznych
  • pracowników sektora przemysłu, przygotowujących prace doktorskie

 

Proponujemy staże w następujących kierunkach:

  • Badania tribologiczne środków smarowych, materiałów konstrukcyjnych i narzędziowych
  • Badania tribologiczne cienkich powłok przeciwzużyciowych
  • Badania tribologiczne w warunkach ekstremalnych (próżnia, temperatura, naciski)
  • Badania tribologiczne w skali mili, mikro i nano
  • Badania tribologiczne i zmęczeniowe kół zębatych
  • Badania różnych form zużywania: zacieranie/zatarcie, zużywanie ścierne, pitting, mikropitting, fretting
  • Badania analityczne powierzchni

 Dysponujemy doświadczoną kadrą naukową i badawczą. Staże mogą być prowadzone w języku polskim lub angielskim.

Posiadamy bogate zaplecze badawcze i analityczne.

Przykładowe urządzenia do badań na próbkach modelowych

Przykładowe urządzenia do badań na próbkach modelowych

Przykładowe urządzenia do badań komponentowych

Przykładowe urządzenia do badań na próbkach modelowych

Przykładowa aparatura analityczna

Przykładowe urządzenia do badań na próbkach modelowych

W razie zainteresowania prosimy o kontakt z Dyrektorem Centrum Tribologii.

Centrum Tribologii (poprzednio Zakład Tribologii) posiada bogate doświadczenie w opracowywaniu i wdrożeniach urządzeń do badań tribologicznych - procesów tarcia, zużycia i smarowania.

Przez ponad 30 lat działalności został opracowany i wytworzony unikatowy zestaw 30 typów urządzeń do badań tribologicznych. Są nowatorskie w skali międzynarodowej, częściowo powstałe w ramach uczestnictwa w międzynarodowych programach takich jak np. Program VAMAS - inicjatywa państw G-7 pn. Versailles Programme on Andvanced Materials and Standards. Wiele powstało w ramach krajowych projektów badawczo-rozwojowych. Niektóre urządzenia zostały opracowane na indywidualne zlecenie klienta.

Urządzenia są opracowywane z myślą umożliwienia prowadzenia badań nie tylko wg norm krajowych, ale też najważniejszych zagranicznych – ASTM, DIN, IP, ISO, CEC. Niektóre zostały opracowane z punktu widzenia prowadzenia badań wg metod własnych klientów.

Oryginalność i innowacyjność opracowanych urządzeń przejawia się w blisko 30 patentach oraz ponad 30 złotych i srebrnych medalach oraz wyróżnieniach na światowych wystawach innowacji, wynalazków i nowych technologii – m.in.: Bruksela, Budapeszt, Casablanca, Genewa, Londyn, Łódź, Moskwa, Norymberga, Pittsburgh, Poznań.

Urządzenia opracowywane są w wersji „na stół” (badania na próbkach modelowych), jak również w wersjach „ciężkich”, w szczególności w przypadku badań komponentowych (np. koła zębate, łożyska toczne). W większości posiadają skomputeryzowane systemy sterująco-pomiarowe.

 

Urządzenie T-11 typu trzpień/kula-tarcza do badań tribologicznych w podwyższonej temperaturze

  

Stanowisko T-30 do tribologicznych badań kół zębatych stożkowych

   

Symulator T-31 do badania tarcia i zużycia spodów obuwia

O wysokiej jakości urządzeń świadczy to, że wiele z nich zostało wdrożonych w dużych przedsiębiorstwach przemysłowych, np.: LOTOS Lab, PKN Orlen, Enea, „Azoty” Tarnów, Silesia Oil. Praktycznie wszystkie krajowe wyższe uczelnie techniczne posiadają opracowane i wytworzone w Instytucie urządzenia badawcze, podobnie jak wiele instytutów badawczych, a także uniwersytetów. Obecnie liczba wdrożeń aparatury to ponad 200. Mamy wdrożenia zagraniczne - w Chinach, Chorwacji, Czechach, Egipcie, Izraelu, Korei Płd., Meksyku, Niemczech, Rosji, USA, na Węgrzech i w Wietnamie.

Jesteśmy otwarci na opracowywanie kolejnych urządzeń do badań tribologicznych. W razie zainteresowania prosimy o kontakt z Dyrektorem Centrum Tribologii.